Veerkracht bij psychose
Mensen met psychose kunnen last hebben van allerlei ernstige symptomen, zoals vreemde waarnemingen, ideeën die niet overeenkomen met die van de omgeving, achterdocht, passiviteit, angst en somberheid. Ook gaat psychose meestal gepaard met problemen in het dagelijks leven, zoals verlies van sociale contacten en studie- of werkproblemen. We weten uit de praktijk dat een aanzienlijk deel van de mensen met psychose helaas te maken heeft met terugkeer van de klachten. Vaak gaat hier een ingrijpende gebeurtenis of periode met veel stress aan vooraf. Lastig is dat mensen met een psychose juist vanwege de psychotische klachten en een veelheid aan andere problemen in functioneren vaak buiten de reguliere onderzoeken vallen. Mede daardoor weten nog onvoldoende van het beloop van psychose. Nog minder weten we over helpende processen en hoe mensen met een psychose goed blijven functioneren ondanks stress of negatieve levensgebeurtenissen.
Dit gebrek aan kennis is problematisch omdat de mensen die een psychose meemaken zonder goede behandeling vaak ernstige klachten houden en belangrijke sociale rollen kunnen verliezen. Dit moet echt anders! Wij willen deze soms ‘vergeten’ groep dan ook graag beter in beeld krijgen en onze kennis vergroten zodat we leren hoe we hun veerkracht kunnen verstevigen en ze kunnen helpen met herstel. In ons onderzoek willen we leren welke factoren een rol spelen bij veerkracht bij psychose. Wanneer we hier meer over te weten komen dan zijn we beter in staat om hen te helpen terugval te voorkomen én huidig functioneren op peil te houden. Uit eerdere studies weten we dat verschillende cognitieve factoren psychische klachten kunnen voorspellen. Er is bijvoorbeeld veel onderzoek gedaan naar negatieve geheugenbias. Hiervan is sprake wanneer iemand vooral negatieve informatie makkelijk onthoudt of positieve dingen vergeet. Dit gaat automatisch en het zorgt er voor dat mensen eigenlijk als vanzelf aan negatieve of sombere zaken denken. Hierdoor zijn mensen kwetsbaar voor terugval in psychische problemen. Andere hiermee samenhangende cognitieve factoren die een rol spelen bij psychische klachten zijn een tendens om algemene in plaats van specifieke, persoonlijke herinneringen op te halen uit het geheugen én de neiging om te piekeren bij stress.
In dit onderzoek willen wij te weten komen of en zo ja, hoe deze factoren veerkracht of een gebrek daaraan kunnen voorspellen bij mensen met een psychose. We gaan een groep van 100 tot 150 mensen met psychose drie keer onderzoeken over een periode van een jaar (baseline, na 6 maanden en na 1 jaar). We houden interviews met ze over psychotische en andere psychische klachten, en functioneren. Ook vullen ze vragenlijsten in over ingrijpende gebeurtenissen en piekeren, en ze voeren ze een tweetal computertaken uit naar emotioneel geheugen. We verwachten dat mensen met een psychose van wie de herinneringen neutraal of positief gekleurd zijn of die niet zo geneigd zijn om te piekeren minder snel nieuwe psychotische klachten krijgen bij tegenslag.
Als onze verwachtingen kloppen dan zouden we in toekomstige diagnostiek en behandeling aandacht moeten besteden aan dergelijke factoren zodat mensen veerkrachtiger worden. Zover zijn we echter nog lang niet. Eerst zullen we cognitieve factoren voor veerkracht in kaart moeten brengen bij mensen met een psychose. Het huidige onderzoek is een eerste aanzet daartoe.
